รูปแบบการปกครอง    สาธารณรัฐมีประธานาธิบดีเป็นประมุข และมีนายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าฝ่ายบริหาร

ประมุข   นาย Islam A. Karimov ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี ตั้งแต่ 29 ธันวาคม 2534 (ปัจจุบันดำรงตำแหน่งสมัยที่ 4) รวมเป็นเวลา 25 ปี

 

นายกรัฐมนตรี  นาย Shavkat M. Mirziyoev (ดำรงตำแหน่งเมื่อ ธันวาคม 2556)

 

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ  นาย Kamilov Abdulaziz Khafizovich (ได้รับแต่งตั้งเมื่อ มกราคม 2555)

 

รัฐสภา อุซเบกิสถานมีการปกครองแบบสองสภา ได้แก่ วุฒิสภา จำนวน 100 ที่นั่ง (โดย 84 ที่นั่งได้รับเลือกโดยสภาระดับภูมิภาคมีวาระ 5 ปี และอีก 16 ที่นั่งได้รับการแต่งตั้งโดยประธานาธิบดี) สภาผู้แทนราษฎร จำนวน 150 ที่นั่ง (มาจากการเลือกตั้ง โดยมีวาระ 5 ปี)

 

ฝ่ายบริหาร นายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าฝ่ายบริหาร

 

ฝ่ายตุลาการ ประกอบด้วยศาลฎีกา ศาลรัฐธรรมนูญ ศาลเศรษฐกิจ

 

รัฐธรรมนูญ ประกาศใช้เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2535

 

เขตการปกครอง 

 

          12 มณฑล (Viloyat) ได้แก่ Andijon Viloyati, Buxoro Viloyati, Farg'ona Viloyati, Jizzax Viloyati, Namangan Viloyati, Navoiy Viloyati, Qashqadaryo Viloyati, Samarqand Viloyati, Sirdaryo Viloyati (Guliston), Surxondaryo Viloyati (Termiz), Toshkent Viloyati [Tashkent province] และ Xorazm Viloyati (Urganch)                

 

          1 สาธารณรัฐปกครองตนเอง (avtonom respublikasi) ได้แก่ Qoraqalpog'iston Respublikasi [Karakalpakstan Republic] และ 1 เมือง (shahar) Toshkent Shahri [Tashkent City]

 

การเมืองการปกครอง

 

อุซเบกิสถานประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียตเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2535 และอยู่ภายใต้การปกครองของ Supreme Soviet (สภาที่ปรึกษา) โดยการนำของนาย Islam A. Karimov ผู้นำพรรคประชาชนประชาธิปไตยแห่งอุซเบกิสถาน (People’s Democratic Party of Uzbekistan - PDPU) ซึ่งต่อมาได้รับเลือกให้เป็นประธานาธิบดี    

 

การเลือกตั้งสภาผู้แทนราษฎรครั้งแรกเกิดขึ้นเมื่อปี 2537 และหลังจากนั้น อุซเบกิสถานได้มีการเลือกตั้งประธานาธิบดีและการเลือกตั้งผู้แทนราษฎรอย่างต่อเนื่อง การเลือกตั้งสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 150 ที่นั่ง และการเลือกตั้งซ่อม เมื่อวันที่4 มกราคม 2558 มีผลการเลือกตั้ง ดังนี้ พรรค Liberal Democratic Party ได้รับเลือก 52 ที่นั่งพรรค People’s Democratic Party 27 ที่นั่ง พรรค Democratic Party Milly Tiklanish (National Revival) 36 ที่นั่ง พรรค Social Democratic Adolat (Justice) 20 ที่นั่ง และพรรค Ecological movement ได้รับที่นั่งตามโควต้า 15 ที่นั่ง

 

เมื่อวันที่ 30 มีนาคม 2558 คณะกรรมการกลางการเลือกตั้งฯ ได้ประกาศผลการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการ ปรากฏว่า นาย Islam Karimov จากพรรค Liberal Democratic Party ผู้ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีคนปัจจุบัน ชนะการเลือกตั้งอย่างท้วมท้นเป็นสมัยที่ 4 ด้วยคะแนนเสียงร้อยละ 90.39 จากผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวนกว่า 21 ล้านคน จนถึงปัจจุบันนาย Karimov ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีมาแล้วเป็นเวลา 25 ปี ตั้งแต่ปี 2534 โดยชนะการเลือกตั้งมาแล้ว 3 สมัย เมื่อปี 2534 ปี 2543 และปี 2550 ด้วยคะแนนเสียงท้วมท้น ทั้งนี้ การเลือกตั้งประธานาธิบดีครั้งต่อไปของอุซเบกิสถานจะมีขึ้นในปี 2565

 

นโยบายต่างประเทศ

 

อุซเบกิสถานเข้าร่วมองค์กรและกลุ่มความร่วมมือในเวทีระหว่างประเทศและในภูมิภาคต่างๆ ได้แก่ องค์การสหประชาชาติ (UN) คณะมนตรีหุ้นส่วนยูโร-แอตแลนติก (Euro-Atlantic Partnership Council - EAPC) และหุ้นส่วนเพื่อสันติภาพ (Partnership for Peace – PfP) องค์การว่าด้วยความมั่นคงและความร่วมมือในยุโรป (OSCE) องค์การความร่วมมืออิสลาม (OIC) องค์กรความร่วมมือทางเศรษฐกิจ (Economic Cooperation Organization - ECO) และองค์การความร่วมมือ   เซี่ยงไฮ้ (Shanghai Cooperation Organization - SCO) ขณะเดียวกัน ปฏิเสธการตั้งฐานทัพต่างชาติ (no base) ไม่เข้าร่วมกลุ่มทางการทหารในเวทีระหว่างประเทศ และยึดถือผลประโยชน์ของประเทศเป็นสำคัญ ขณะเดียวกันอุซเบกิสถานเน้นการพัฒนาความสัมพันธ์กับประเทศที่มีขนาดเล็กและประเทศกำลังพัฒนา โดยเฉพาะความร่วมมือแบบใต้ - ใต้ (South - South Cooperation) พร้อมกับเสริมสร้างความร่วมมือกับประเทศตะวันตกด้วย โดยเฉพาะเรื่องความมั่นคงและการต่อต้านการก่อการร้าย

 

บทบาทของอุซเบกิสถานด้านความมั่นคงในภูมิภาค

 

อุซเบกิสถานมีบทบาทในการเข้าร่วมกองกำลังรักษาสันติภาพในภูมิภาคทั้งการปฏิบัติการรักษาสันติภาพในอัฟกานิสถาน และในทาจิกิสถาน รวมทั้งมีความร่วมมือกับสหรัฐฯ และรัสเซียในด้านการต่อต้านการก่อการร้าย

 

ไทยประกาศรับรองเอกราชของอุซเบกิสถานเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2534 และได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตกับอุซเบกิสถานเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2535 โดยสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงมอสโกมีเขตอาณาครอบคลุมอุซเบกิสถาน ส่วนอุซเบกิสถานมีสถานกงสุลใหญ่ประจำประเทศไทยตั้งแต่ปี 2539 ไทยและอุซเบกิสถานมีการประชุมคณะกรรมาธิการร่วมเพื่อความร่วมมือทวิภาคีไทย-อุซเบกิสถาน (Joint Commission for Bilateral Cooperation – JC) เป็นกรอบความร่วมมือที่ทั้งสองฝ่ายใช้เป็นเวทีในการทบทวน ติดตามและผลักดันความร่วมมือทวิภาคีในมิติต่าง ๆ ตั้งแต่ปี 2537 โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเป็นประธานโดยฝ่ายอุซเบกิสถานเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2553 ณ กรุงทาชเคนต์             

 

 

ในปี 2558 การค้าระหว่างกันมีมูลค่า 10.24 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ไทยส่งออกมูลค่า 9.07 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ไทยนำเข้ามูลค่า 1.18 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ไทยได้ดุลการค้า 7.89 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สินค้าส่งออกของไทยไปยังอุซเบกิสถาน ได้แก่ เครื่องทำความเย็น เม็ดพลาสติก ผลิตภัณฑ์พลาสติก สิ่งทอ กระดาษ และเครื่องนุ่งห่ม สินค้านำเข้าของไทยจากอุซเบกิสถาน ได้แก่ เสื้อผ้าสำเร็จรูป และสิ่งพิมพ์

 

          ข้อจำกัดของไทยในการลงทุนในอุซเบกิสถาน ได้แก่ 

          (1) ภาคเอกชนไทยยังขาดความรู้เกี่ยวกับประเทศอุซเบกิสถาน ทั้งในด้านกฎระเบียบการค้าและการลงทุน ภาษา วัฒนธรรม และธรรมเนียมในการทำธุรกิจของชาวอุซเบก 

          (2) โครงการต่าง ๆ ของรัฐบาลอุซเบกิสถานที่เปิดให้ภาคเอกชนต่างชาติเข้ามาลงทุนล้วนเป็นโครงการขนาดใหญ่ มีวงเงินในการดำเนินการสูง และมีบริษัทต่างประเทศที่ครองตลาดอยู่ก่อนแล้ว เช่น จีน รัสเซีย เกาหลีใต้ ตุรกี และสหภาพยุโรป 

          (3) การขนส่งภายในประเทศและส่งต่อไปประเทศที่สามยังมีต้นทุนสูงเนื่องจากประเทศไม่มีทางออกทะเล อีกทั้งยังถูกแวดล้อมด้วยประเทศที่ไม่มีทางออกทะเลเช่นกัน (Double Landlocked) และ 

          (4) ยังมีระบบเศรษฐกิจที่ตกทอดมาจากสหภาพโซเวียต

 

 

ไทยโดยกรมความร่วมมือระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ได้ให้ความช่วยเหลือแก่อุซเบกิสถานในสาขาที่ไทยมีความเชี่ยวชาญและสอดคล้องกับความต้องการของอุซเบกิสถานได้แก่ ด้านการเกษตร ท่องเที่ยว การพัฒนาเศรษฐกิจ สวัสดิการสังคม โดยการมอบทุนอบรมภายใต้ Annual International Training Courses Programme (AITC) ระหว่างปี 2555-2558 จำนวน 12 ราย อาทิ World Experience in Creating Free Industrial-Economic Zones,Thailand’s Experience in Attraction Foreign DirectInvestment, The Pricing Mechanism of Export and Import of Goodsin Foreign Trade และ Tax Administration

 

 

ไทยเป็นแหล่งท่องเที่ยวในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่นักท่องเที่ยวชาวอุซเบกิสถานนิยมและมีแนวโน้มจะเพิ่มสูงขึ้น ในปี 2558 มีนักท่องเที่ยวจากอุซเบกิสถานเที่ยวไทยจำนวน 15,387 คน ส่วนหนึ่งมาจากการที่อุซเบกิสถานได้รับสิทธิการตรวจลงตรา ณ ช่องทางอนุญาตของด่านตรวจคนเข้าเมืองของท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ (Visa on Arrival) ตั้งแต่ปี 2553 สำหรับนักท่องเที่ยวไทยขอรับการตรวจลงตราได้ที่สถานกงสุลใหญ่ประจำประเทศไทย รวมทั้งการมีเส้นทางบินตรงระหว่างอุซเบกิสถานกับไทยโดยสายการบิน Uzbekistan Airways เส้นทางกรุงทาชเคนต์ - กรุงเทพฯ สัปดาห์ละ 2 - 4 เที่ยวบิน

 

 

ฝ่ายไทย

 

          - เมื่อวันที่ 7 เมษายน 255 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ กรุงทาชเคนต์ เพื่อประทับพักพระราชอิริยาบทในระหว่างเปลี่ยนเครื่องบินพระที่นั่ง ในวโรกาสเสด็จเยือนสาธารณรัฐคีร์กีซ

 

          - ระหว่างวันที่ 20 - 24 เมษายน 2548 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จฯ เยือนอุซเบกิสถานอย่างเป็นทางการ (เสด็จฯไปทอดพระเนตรสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์และศาสนา และทรวงรับการทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยเศรษฐกิจระหว่างประเทศ ณ กรุงทาชเคนต์)

 

          - ระหว่างวันที่ 20 - 24 มิถุนายน 2548 ดร.สุรเกียรติ เสถียรไทย รองนรม. เยือนอุซเบกิสถานอย่างเป็นทางการ โดยได้มีการพบหารือกับนาย Shavkat Mirziyoev นรม. อุซเบกิสถานและนาย Elyor Ganiev รองนรม./รมว.กต. อุซเบกิสถาน

 

          - ระหว่างวันที่ 1 - 5 กุมภาพันธ์ 2555 นายจุลพงษ์ โนนศรีชัย ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการต่างประเทศเยือนอุซเบกิสถานอย่างเป็นทางการ เพื่อกระชับความสัมพันธ์ทวิภาคี

 

          - ระหว่างวันที่ 19 - 23 มีนาคม 2555 นายพิเชษฐ สถิรชวาล ผู้แทนการค้าไทย เยือนอุซเบกิสถานอย่างเป็นทางการเพื่อร่วมงานวันชาติในฐานะแขกรับเชิญของประธานาธิบดี และพบผู้บริหารสภาหอการค้าและอุตสาหกรรมอุซเบกิสถาน และเจรจาจับคู่ธุรกิจในภาคอุตสาหกรรมการเกษตร

 

          - ระหว่างวันที่ 3 - 10 กรกฎาคม 2555 นายอดิศักดิ์ ตันยากุล รองเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติเยือนอุซเบกิสถาน เพื่อแลกเปลี่ยนความเห็นและประสบการณ์แนวทางการบริหารจัดการปัญหาความมั่นคงภายในและความมั่นคงรูปแบบใหม่

 

          - ระหว่างวันที่ 11 - 17 กันยายน 2555 นางนลินี ทวีสิน รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีเยือนอุซเบกิสถานอย่างเป็นทางการ เพื่อเข้าร่วมประชุมระหว่างประเทศเกี่ยวกับบทบาทและความสำคัญของธุรกิจ SMEs          

 

ฝ่ายอุซเบกิสถาน

 

          - เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2555 นายบัคติยอร์ เซฟูลาเยฟ (Bakhtier Sayfullaev) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงวัฒนธรรมและกีฬาอุเซเบกิสถาน เยือนไทยอย่างเป็นทางการ เพื่อเข้าร่วมงานเลี้ยงรับรองเพื่อฉลองวาระครบรอบ 20 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับอุซเบกิสถาน พร้อมพบหารือทวิภาคีกับ นายสุรพงษ์ โตวิจักษณ์ชัยกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

 

 

          1. อนุสัญญาระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยและรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถานเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อนและ การป้องกันการเลี่ยงรัษฎากรในส่วนเกี่ยวกับภาษีเก็บจากเงินได้ (ลงนามเมื่อ 23 เมษายน 2542)

 

          2. บันทึกความเข้าใจบริการเดินอากาศระหว่างไทย - อุซเบกิสถาน (ลงนามเมื่อ 15 กันยายน 2548)

 

          3. ความตกลงว่าด้วยความร่วมมือระหว่างกระทรวงการต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทยและกระทรวงการต่างประเทศแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถาน (ลงนามเมื่อ 23 พฤษภาคม 2550)

 

          4. บันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถานว่าด้วยความร่วมมือในการควบคุมยาเสพติด วัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท และสารตั้งต้น (ลงนามเมื่อ 29 ตุลาคม 2553)

 

          5. ความตกลงว่าด้วยความร่วมมือด้านวัฒนธรรมและกีฬา ไทย - อุซเบกิสถาน (ลงนามเมื่อ 8 พฤษภาคม 2555)

 

 

          1. ความตกลงระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยและรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถานว่าด้วยความร่วมมือด้านการท่องเที่ยว (คณะรัฐมนตรีอนุมัติเมื่อวันที่ 27 มกราคม 2558)

 

 

          1. ความตกลงระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถานว่าด้วยการยกเว้น การตรวจลงตราระหว่างกันสำหรับผู้ถือหนังสือเดินทางทูต

 

          2. ความตกลงว่าด้วยการส่งเสริมและคุ้มครองการลงทุนระหว่างไทยและอุซเบกิสถาน

 

          3. ความตกลงการค้าระหว่างไทยกับอุซเบกิสถาน

 

          4. ความตกลงความช่วยเหลือซึ่งกันและกันทางศุลกากรระหว่างไทยและอุซเบกิสถาน

 

          5. บันทึกความเข้าใจระหว่างสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมของไทยกับสำนักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม มาตรวิทยาและการตรวจรับรองของอุซเบกิสถานว่าด้วยความร่วมมือด้านมาตรฐานและการตรวจรับรองระหว่างไทย-อุซเบกิสถาน

 

          6. บันทึกความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือด้านการเกษตรระหว่างไทย-อุซเบกิสถาน

 

          7. สนธิสัญญาว่าด้วยความช่วยเหลือซึ่งกันและกันในเรื่องทางอาญาระหว่างไทยและอุซเบกิสถาน

 

          8. สนธิสัญญาว่าด้วยการส่งผู้ร่ายข้ามแดน